Samenwoonst en huwelijk
In onze maatschappij groeien kinderen op in diverse gezinsvormen: gezinnen met gehuwde of samenwonende partners, eenoudergezinnen, hetero of holebi koppels, nieuw samengestelde gezinnen, …
Het Groeipakket, de nieuwe Vlaamse kinderbijslagregeling, houdt rekening met deze verschillende samenlevingsvormen. Ze kunnen een invloed hebben op de berekening van het eventuele recht op een sociale toeslag.
Wat gebeurt er met de kinderbijslag als je samenwoont en een feitelijk gezin vormt?
Voor de kinderbijslag bestaat het vermoeden dat als twee personen dezelfde woonplaats hebben zij een feitelijk gezin vormen.
Je vormt een feitelijk gezin met iemand als:
- je met minstens twee personen samenwoont en op hetzelfde adres bent gedomicilieerd.
- je geen familie of aangetrouwde familie bent, dit tot en met de derde graad. Je bent dus geen (stief)broers, (stief)zussen, neven of nichten van elkaar.
- Je draagt samen bij in de financiële of andere lasten van het gezin.
Of je van hetzelfde of verschillend geslacht bent, heeft geen belang.
Bijvoorbeeld:
Filip trekt in bij het gezin van Saskia, die twee kinderen heeft. Saskia en Filip vormen samen een feitelijk gezin.
Indien de begunstigde met meer dan één niet-verwante persoon samenwoont, wordt hij geacht een feitelijk gezin te vormen met in afdalende volgorde :
- de persoon met wie hij gehuwd is of wettelijk samenwoont;
- de andere ouder van het kind;
- de persoon met wie hij de gezinswoning heeft gekocht of gebouwd;
- de persoon met wie hij verklaart samen kinderen op te voeden;
- de persoon met wie hij het langst samenwoont.
Een voorbeeld:
Pol en Marleen zijn gescheiden en hebben één kind, Sebastiaan. Sebastiaan woont bij zijn moeder en volgens een vonnis verblijft Sebastiaan overwegend bij Marleen. Bij Marleen en Sebastiaan wonen ook Lieve en Koen.
Lieve woont al sedert 2012 samen met Marleen en Sebastiaan. Koen woont pas sinds 2015 in het gezin maar heeft wel samen met Marleen de gezinswoning aangekocht.
Alhoewel Marleen zowel met Lieve als Koen samenwoont, kan het feitelijk gezin maar bestaan uit twee personen. Gezien Marleen en Koen samen het huis kochten, vormen zij een feitelijk gezin.
Op basis van hun inkomsten zal het recht op een sociale toeslag onderzocht worden en worden de inkomsten van Lieve niet meegeteld voor de berekening van het gezinsinkomen.
Je kan echter het vermoeden van een feitelijk gezin weerleggen door:
- een huurovereenkomst afgesloten tussen jezelf en de persoon die op hetzelfde adres woont. Die huurovereenkomst moet je registreren bij het registratiebureau van de gemeente. Wanneer de registratie na 2 maanden plaatsvond, geldt de weerlegging van het feitelijk gezin vanaf de datum van registratie. Wordt de huurovereenkomst later geregistreerd, dan is het vermoeden weerlegd vanaf de datum van registratie. Wie zijn huurcontract online registreert, kan een ontvangstbewijs met hoofding van de FOD Financiën afprinten als bewijs.
Een voorbeeld
Sam en Véronique zijn op hetzelfde adres gedomicilieerd, maar verklaren geen feitelijk gezin te vormen. Zij hebben onder mekaar een huurovereenkomst afgesloten op 01/01/2017 en hebben deze geregistreerd bij de gemeente op 27/02/2017. Op deze manier leveren ze het bewijs dat ze geen feitelijk gezin vormen, met ingang op 01/01/2017.Peter en Karen zijn op hetzelfde adres gedomicilieerd, maar verklaren geen feitelijk gezin te vormen. Ze hebben onder mekaar een huurovereenkomst afgesloten op 01/01/2017 en hebben deze geregistreerd bij de gemeente op 15/06/2017. Op deze manier leveren ze het bewijs dat ze geen feitelijk gezin vormen, met ingang op 15/06/2017.
- een arbeidsovereenkomst die bestaat tussen jezelf en de persoon die met jou op hetzelfde adres woont (bvb. een overeenkomst om als au-pair te werken in het gezin);
- een attest van detentie (werkelijk verblijf in de gevangenis, dus geen enkelband);
- een registratieformulier van de mantelzorger (uitgezonderd gehuwden, wettelijk samenwonenden);
- een aanwezigheidsattest van het vluchthuis of sociaal huis (CAW) of een integratiecontract tussen jongere en OCMW;
- een verklaring van feitelijke gezinsvorming van de niet-verwante persoon met een rechtgevend kind in zijn gezin;
- een verklaring van feitelijke gezinsvorming van de niet-verwante persoon met een andere persoon dan de begunstigde met dezelfde woonplaats;
- een verklaring van geen feitelijke gezinsvorming van de begunstigde en de niet-verwante persoon in zijn gezin;
- het feit dat de niet-verwante persoon met wie je samenwoont zelf ook kinderbijslag ontvangt;
- het bewijs dat het om een inschrijving op een referentieadres gaat;
- een attest van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse zaken en een attest van immatriculatie afgeleverd aan de asielzoeker tijdens de asielaanvraagprocedure;
- een vaststelling gemaakt door een andere overheidsdienst waaruit de feitelijke gezinssamenstelling blijkt;
- het feit dat de persoon met wie je samenwoont een familieband heeft tot de 3de graad met het/de rechtgevend(e) kind(eren) (bijvoorbeeld: de grootmoeder van de kinderen van je partner maakt deel uit van je gezin, maar vormt daarom geen feitelijk gezin met jou);
- het feit dat de persoon met wie je samenleeft een feitelijk gezin vormt met iemand anders op hetzelfde adres.
Opgelet : de weerleging van een feitelijk gezin is onmogelijk in twee gevallen :
- De begunstigde woont samen met een persoon met wie hij een gemeenschappelijk kind heeft.
- De begunstigde woont samen met persoon met wie hij samen de gezinswoning heeft gekocht of gebouwd.
De bevolkingsdienst van je gemeente meldt automatisch elke wijziging in je gezinssamenstelling aan je uitbetalingsactor. Om een verklaring van feitelijk gezin op te stellen of om dit vermoeden te weerleggen, neem je contact op met Parentia.
Wat gebeurt met de kinderbijslag als je (her)trouwt?
De gevolgen van een huwelijk of een tweede huwelijk zijn voor de kinderbijslag dezelfde als voor een koppel dat samenwoont en een feitelijk gezin vormt.
De administratieve diensten van je gemeente geven automatisch elke wijziging in je burgerlijke stand of je gezinssamenstelling door aan je uitbetalingsactor, het vroegere kinderbijslagfonds.
Wat zijn de gevolgen voor de kinderbijslag/het Groeipakket?
Je ontvangt de verhoogde wezenbijslag al vóór 1 januari 2019? Dan verlies je deze toeslag en ontvang je de gewone gezinsbijslag vanaf de maand die volgt op het samenwonen.
Je ontvangt een wezentoeslag doordat één van de ouders overleden is na 1 januari 2019? Het feit dat je gaat samenwonen heeft geen invloed op de wezentoeslag.
Ben je tewerkgesteld, langdurig werkloos, arbeidsongeschikt of gepensioneerd? De sociale toeslag kan geschrapt worden bij samenwoonst of een nieuw huwelijk omdat de inkomsten van alle samenwonenden meetellen. Je kinderbijslagfonds zal je automatisch een formulier opsturen om na te gaan of je nog steeds voldoet aan de voorwaarden om een toeslag te ontvangen.
Tenslotte als je samenwoont of een feitelijk gezin vormt, dan heb je geen recht meer op de toeslag als alleenstaande ouder met beperkte inkomsten. Je kan wel recht hebben op een sociale toeslag als het gezamenlijk jaarlijkse bruto belastbare gezinsinkomen lager ligt dan de inkomstengrens.
