Mijn kindje is overleden bij de geboorte – wat nu?

Het verlies van een kindje – tijdens de zwangerschap, bij een stilgeboorte of kort daarna – raakt het diepste in ons bestaan. Je wereld staat stil. In die pijn en stilte moet je plots beslissingen nemen, formulieren invullen, mensen op de hoogte brengen. Parentia helpt je graag met uit te zoeken waar je recht op hebt.

De Belgische wetgeving maakt een belangrijk onderscheid op basis van de duur van de zwangerschap. De rechten die je als ouder hebt, verschillen afhankelijk van de zwangerschapsduur.

Zwangerschapsverlies: als je kindje overlijdt vóór 180 dagen zwangerschap

Voor het verlies van je kindje tijdens de eerste 6 maanden van je zwangerschap gebruiken we de term “zwangerschapsverlies”.

Wat met aangifte en naamgeving?

Er is geen wettelijke verplichting om je kindje aan te geven. Je kunt je kindje uiteraard een naam geven, maar deze wordt niet opgenomen in het officiële bevolkingsregister. Vanaf 140 dagen zwangerschap heb je wél de mogelijkheid om vrijwillig een aangifte te doen bij de gemeente. In dat geval wordt een akte van een levenloos kind opgemaakt, op basis van een medisch attest.
Sinds 31 maart 2019 kan ook een voornaam worden vermeld in deze akte. Een familienaam toevoegen is wettelijk op dat moment nog niet voorzien.

Mag je je kindje begraven of cremeren?

Je hebt het recht om je kindje te laten begraven of cremeren, ook als er geen wettelijke aangifte gebeurt. In veel gemeenten bestaat een aparte begraafplaats, foetusweide, voor sterrenkindjes, afhankelijk van de regio:

In Vlaanderen vanaf 12 weken zwangerschap
In Brussel vanaf 16 weken
In Wallonië vanaf 14 weken

Je kunt altijd je kindje laten registreren in het sterrenregister, ongeacht de zwangerschapstermijn waarop je kind geboren werd.

Heb je ergens recht op?

Bij een zwangerschapsduur van minder dan 180 dagen zijn er geen rechten op sociale tegemoetkomingen zoals moederschapsverlof, vaderschapsverlof, rouwverlof*, startbedrag (in Vlaanderen) of kraamgeld (in Brussel of Wallonië) of klein verlet.
Kindjes die overlijden vóór 140 dagen kunnen juridisch nergens worden geregistreerd, maar veel gemeenten bieden wel symbolische erkenning via een sterrenregister.

*Federale, Vlaamse ambtenaren hebben recht op 2 dagen rouwverlof.

Wetgeving en retroactieve erkenning

De wet van 19 december 2018 laat toe dat ouders die vóór de wetswijziging van 2019 een akte van een levenloos kind lieten opmaken, alsnog een voor- en familienaam kunnen laten toevoegen.
Ouders van kindjes die tussen 140 en 179 dagen zwangerschap overleden en destijds géén akte konden laten opmaken, kunnen dit nu alsnog doen – zonder tijdslimiet. De aangifte gebeurt in de gemeente waar de geboorte plaatsvond.

Stilgeboorte: als je kindje levenloos ter wereld komt vanaf 180 dagen zwangerschap

Als je kindje levenloos geboren wordt, of tijdens de bevalling overlijdt, dan gebruiken we vaak de term “stilgeboorte”

Wat met aangifte en naamgeving?

Vanaf 180 dagen zwangerschap moet je je kindje aangeven bij de gemeente waar het kindje is geboren. De ambtenaar maakt een akte van een levenloos kind op. Sinds 2019 is het mogelijk om zowel een voornaam als een familienaam te laten registreren. Dit biedt ouders een belangrijke vorm van erkenning. Ouders van kinderen die vóór deze regelgeving werden geregistreerd, kunnen deze akte laten aanpassen.

Mag ik mijn kindje begraven of cremeren?

Vanaf dit moment ben je wettelijk verplicht om je kindje te laten begraven of cremeren. De meeste gemeenten voorzien hiervoor een aparte rustplaats.

Heb je ergens recht op?

Vanaf 180 dagen zwangerschap heb je recht op sociale tegemoetkomingen:

Moederschapsverlof van 15 weken (17 in geval van een meerling)
20 dagen vaderschapsverlof voor de papa op mee-ouder
10 dagen rouwverlof voor de ouders
Recht op het startbedrag (in Vlaanderen) of kraamgeld (in Brussel of Wallonië). Bezorg je uitbetalingsactor in Vlaanderen, of je kinderbijslagfonds in Brussel of Wallonië, de akte van aangifte van een levenloos kind
Je kindje is in het jaar van geboorte fiscaal ten laste en moet je dus ook aangeven op je belastingaangifte.

Kindje verliezen: als je kindje overlijdt na de geboorte

Als je kindje enkele minuten, uren, dagen, …geleefd heeft, wordt je kindje zowel geboren als overleden verklaard. Je moet de geboorte van je kindje aangeven in de gemeente waar het geboren is, en het overlijden in de gemeente waar het plaatsvond.
Soms kunnen beide aangiftes samen gebeuren.
Je bent wettelijk verplicht om je kindje te begraven of te laten cremeren.
Je hebt ook recht op dezelfde sociale tegemoetkomingen:

Moederschapsverlof van 15 weken (17 in geval van een meerling)
20 dagen vaderschapsverlof voor de papa of mee-ouder
10 dagen rouwverlof voor de ouders
Recht op het startbedrag (in Vlaanderen) of kraamgeld (in Brussel of Wallonië)
Je kindje is in het jaar van geboorte fiscaal ten laste en moet je dus ook aangeven op je belastingaangifte.

Voor broers en zussen: rouw binnen het gezin

Het verlies van een broer of zus raakt ook kinderen diep – ook als ze jong zijn. Ze begrijpen het verlies op hun eigen manier. Ze voelen verdriet, verwarring, soms schuld of jaloezie. Ze stellen vragen die moeilijk zijn om te beantwoorden.
Je kan hen helpen door:

Open en eerlijk met hen te praten, op hun niveau
Hen te betrekken bij kleine rituelen (een kaarsje branden, een tekening maken)
Herinneringsdoos maken of knutselen
Samen boekjes lezen die helpen bij het begrijpen van verlies

Enkele boeken die kunnen helpen

Onno, een bijzonder broertje
Bedje in de wolken
Dag Manon, daaag
Mijn kleine grote zus/grote broer
Sterrenkind (voor jongere kinderen)
Dag Sterre (voor kleuters)
Le journal de ma sœur
Un petit frère pour toujours
Léa, mon étoile filante
Mon petit frère des étoilles
La boîte à trésor d’Anna
Adieu mon bébé

Organisaties die steun bieden aan broers en zussen:

Berrefonds – troostkoffers en begeleiding voor gezinnen
OVOK – lotgenotencontact
Tournesol (Wallonië)
Espaces PAD (Brussel)

Ondersteuning voor ouders

Je hoeft het niet alleen te dragen. Sommige ziekenhuizen geven begeleiding na thuiskomst van de bevalling. Ook bij je vroedvrouw, gynaecoloog, huisarts kun je terecht. Zij kunnen je doorverwijzen indien nodig.

Er zijn ook organisaties die je kunnen helpen, elk op hun manier:

Boven De Wolken – biedt gratis, professionele herinneringsfotografie in het ziekenhuis of thuis. Deze beelden worden met zorg en respect gemaakt, als waardevolle herinnering. Actief in heel België met een netwerk van vrijwillige fotografen.
Berrefonds – voorziet koesterkoffers, herinneringsmomenten en rouwondersteuning
Met Lege Handen – begeleidt ouders na zwangerschapsverlies
Fara – biedt steun bij moeilijke zwangerschapskeuzes en verlieservaringen
OVOK – Ouders van een Overleden Kind, voor lotgenotencontact en ervaringsuitwisseling

Op onze pagina Sterrenouders Vlaanderen, Brussel of Wallonië, vind je downloadbare checklists die je helpt met praktische dingen.

Bronnen:

Kind en Gezin
Met lege handen
Boven de Wolken
Berrefonds
Espaces PAD
Tournesol
RIZIV

Je kunt je startbedrag al aanvragen tijdens de zwangerschap. Doe je dit op tijd dan kun je je startbedrag al vanaf 2 maanden voor de vermoedelijke geboortedatum ontvangen!

levensfase

topics